Πέντε σιωπές

Η κριτική της Δευτέρας από τον Κώστα Γεωργουσόπουλο στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ – Δημοσίευση 05/01/2015

«Πέντε σιωπές»

Στο θέατρο κάτω απ’ τη γέφυρα που χρόνια είναι το άλλοθι ποιότητας μιας νεκρής πνευματικά περιοχής που ξεκινάει από τη Σαρωνίδα και φτάνει μέσω Καλλιθέας στις παρυφές του Μενιδίου, όπου απουσιάζει κάθε ίχνος θεατρικού λόγου, ο Νίκος Δαφνής διακονεί το επιτήδευμά του όπως ο πυροτεχνουργός στο ποίημα «Περί ύψους» του Εγγονόπουλου. Φτιάχνει εκρηκτικά χαλκούνια… Τον παρακολουθώ χρόνια και θαυμάζω το πείσμα και την τόλμη του. Στην πρεμιέρα που παρακολούθησα είδα με χαρά μου να παρευρίσκεται και ο δήμαρχος Πειραιά, παλιός μαθητής μου. Επιτέλους, διότι παλαιότερα ο Δαφνής είχε κύριο εχθρό τους δημάρχους που διεκδικούσαν τον έξοχο χώρο κάτω από τη γέφυρα, απέναντι από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, για να τον κάνουν μπαρ ή σκυλάδικο.

Φέτος στη μικρή σκηνή αυτού του θαυμάσιου χώρου (που λειτουργεί σε δύο σκηνές, εκθεσιακό χώρο, ωραίο καλλιτεχνικό στέκι με μουσική) παίζεται ένα τρομακτικά επίκαιρο θεατρικό δράμα της αγγλίδας συγγραφέως Σίλα Στίβενσον που έχει και παλιότερα ανέβει στο Εθνικό Θέατρο. Προκειται για το σχεδόν ντοκιμαντερίστικο δοκίμιο πάνω στην ενδοοικογενειακή βία με κύριο πυρήνα την αιμομιξία. Ένας πατέρας που με τη βιασμένη σιωπή της συζύγου του βιάζει τις δύο κόρες του. Όχι, το έργο δεν σκανδαλοθηρεί, δεν κραυγάζει, δεν επιθυμεί να προκαλέσει τον οίκτο, καταγράφει και συνάμα διαπιστώνει το γνωστό σύνδρομο της κοινωνικής ενοχής δια της αιδήμονος σιωπής. Η Ελένη Ρεπούσκου που το μετέφρασε έδωσε τον τίτλο «Πέντε σιωπές», όπου τέσσερις είναι οι συμμετέχοντες της ενδοοικογενειακής μουγκαμάρας που σκεπάζει τις εκατέρωθεν ενοχές και πέμπτη σιωπή ο φόβος, η απέχθεια αλλά και η αδιαφορία της κοινωνίας που βουβή παρακολουθεί τη χαίνουσα πληγή ενός αμαρτήματος που η Αγία Γραφή τολμάει να το αντιμετωπίσει με το επεισόδιο του Λωτ και των θυγατέρων του.

Το έργο είναι αποκαλυπτικό για τον τρόπο που η συγγραφέας του, γυναίκα, αναλύει τον ψυχισμό του προστατευτικού τέρατος που υποκαθιστά τον θεό και είναι πατέρας, της φοβισμένης μητέρας και των δύο θυγατέρων που η κάθε μια με διαφορετικό τρόπο εισπράττει και μεταποιεί την ντροπή σε οργή και την οργή σε αυτοδικία.

Ο Κοραής Δαμάτης που επεξεργάστηκε το κείμενο (που δημοσιεύεται ολόκληρο στο διαφημιστικό πρόγραμμα) κατόρθωσε να διδάξει μια δύσκολη ψυχολογική συνθήκη με μέτρο, εσωτερικότητα, ειλικρίνεια και γνώση του θεατρικού χρόνου. Γιατί οι απανωτοί μονόλογοι που διαφωτίζουν τα ενδόψυχα των ηρώων χρειάζονται υποκριτικό βάθος για να λειτουργήσουν. Η έμπειρη Ιωάννα Γκαβάκου (μητέρα) έχει μια έξοχη βασανισμένη η περσόνα που αποτυπώνει ενοχές, φόβους και κρυμμένο δηλητήριο. Ο Νίκος Δαφνής πλάθει ρόλο καριέρας πλήρους (πατέρας) με τον κυνισμό αλλά και την αυταρχική πατριαρχική επιβολή. Η Δανή Καλαχώρα είναι ηθοποιός που συνεχώς με εκπλήσσει με την ωριμότητα των συναισθηματικών μεταβάσεων και την έξοχη μάσκα της τραγικής μέδουσας. Η Κωνσταντίνα Σαραντοπούλου έχει σκηνικό κύρος και ευθυβολία λόγου και χειρονομίας σημαίνουσας. Μια υποδειγματική παράσταση.