Νίκος Δαφνής

H εκρηκτική εμπορική ανάπτυξη, στον Πειραιά, είχε αποτέλεσμα, όχι μόνο την εξαφάνιση των ελεύθερων χώρων, εξ’ αιτίας της βάναυσης οικοδομικής αξιοποίησης, αλλά και τη σοβαρή διαταραχή του κοινωνικού ιστού της πόλης, αφού πολλοί ευκατάστατοι Πειραιώτες μετακινήθηκαν προς τα προνομιούχα προάστια.
Αυτό δίνει ίσως μια οδυνηρή εξήγηση στη «μετάλλαξη» του Πειραιά, σε μια απρόσωπη πόλη με πολυώροφες οικοδομές, γραφεία, μαγαζιά και πολλές καφετέριες.

Οι Δημοτικοί  άρχοντες κάποιες φορές εξάγγειλαν κάποιο πολιτιστικό σχεδιασμό, που έμεινε στα λόγια ή στα χαρτιά, μέχρι τις επόμενες εκλογές.
Κάποιοι ιδιώτες που πάλεψαν φιλότιμα (θέατρο Κύβος, θέατρο του Πειραιά, Νώε, Στοά, ΕΚΙΤΕΠ κ.ά.) δεν άντεξαν την απάνθρωπη αδιαφορία και πικραμένοι αποσύρθηκαν.

Έτσι, η πόλη που κάποτε είχε οκτώ κινηματογράφους, εννέα θέατρα, δυο κινηματογραφικές λέσχες και έξι πολιτιστικούς συλλόγους μπήκε στον 21^ου αιώνα, με δυο κινηματογράφους, το (υλικοτεχνικά ανεπαρκές) «Κωσταράκος», το (σπανίως ανοιχτό) «Αυλαία» και τα δυο καλοκαιρινά αμφιθέατρα, το «Βεάκειο» (στη διάθεση, έναντι αδρού ποσοστού, σε όποιον ατζέντη το ζητούσε και το «Δελφινάριο» (για όποιον πλειοδοτούσε στη σχετική δημοπρασία). Όσο για το Δημοτικό, αφού υπολειτούργησε για μια 20ετία, έκλεισε το ’98, για 14 χρόνια.

Μέσα σ’ αυτό το πολιτισμικά άνυδρο περιβάλλον, γεννήθηκε το θέατρο «Κάτω απ’ τη γέφυρα», επαληθεύοντας τη γνωστή φράση του Κοέλιο.
Στη δική μας περίπτωση, το Σύμπαν, άρχισε να συνωμοτεί το ‘94, όταν ο Λογοθέτης έγινε Δήμαρχος και η Κατερίνα η Σκλεπάρη (φίλη απ’ το «τιμημένο») πρόεδρος στο Γ’ διαμέρισμα.
Τον Ιούλιο του ’96, η Κατερίνα, μου έδειξε το «χώρο» και μου εκμυστηρεύτηκε το όραμά της να κάνει εκεί ένα θέατρο. Αφού μου μίλησε για τη δυσκαμψία και την έλλειψη πόρων απ’ την πλευρά του Δήμου, αλλά για τον αρνητισμό της αντιπολίτευσης, μου ζήτησε … προτάσεις.
Κατερίνα – της λέω – και προτάσεις έχω και διάθεση και κάτι οικονομίες στην άκρη.
Αν με βεβαιώσεις ότι κανείς – ΟΥΤΕ ΕΣΥ – θα μπερδευτείτε στα πόδια μου, μπορώ να το κάνω θέατρο ΕΓΩ.  Αν το δέχεσαι, αύριο θα έχεις τις προτάσεις μου. ΑΝ το Δ.Σ. σου τις δεχτεί ομόφωνα, ζητήστε να γίνει δημοπρασία. Όλα τα άλλα, άσ’ τα σε μένα.

Την άλλη μέρα πάω και βρίσκω το Λογοθέτη. Το Στελάρα, τον είχα γνωρίσει εκείνο το Νοέμβρη του ’73, μέσα στο Πολυτεχνείο. Το και το του λέω. Αυτό έχω στο μυαλό μου. Προχώρα σύντροφε – μου λέει– κι όσο μπορώ θα είμαι στο πλευρό σου. Και … προχώρησα.
(Για την ιστορία: Στα εικοσάχρονα της «Γέφυρας» η Κατερίνα «ομολόγησε», ότι αυτό που είχε στο μυαλό της τότε, δεν ήταν να αξιοποιήσει τις προτάσεις μου, αλλά να διαπιστώσει την … προσωπική μου διαθεσιμότητα).

Με το Λογοθέτη και τη Σκλεπάρη, θελήσαμε να φτιάξουμε ένα «σπίτι» πολιτισμού, που να ενώνει ΟΛΟΥΣ τους δημοκράτες Πειραιώτες. Σε μεγάλο βαθμό το πετύχαμε.
Ποιος υπολόγιζε όμως, ότι πολλοί Πειραιώτες είχαν άλλα «ζητούμενα».
Ποιος φανταζόταν την Κατερίνα να γυρίζει σπίτι της και το Στέλιο (ευάλωτο σε κάθε λογής λαμόγιο) να φεύγει «λασπωμένος» και ανήμπορος να υπερασπίσει τη μαγκιά του.
Έμεινα μόνος, να παλεύω με τους «δράκους», που ήταν για χρόνια βολεμένοι στο σκοτάδι.

Δεν ήταν μόνο οι πρεζέμποροι, οι τσαντάκηδες κι οι περιθωριακοί που χάσανε το στέκι τους. Ήταν και άνθρωποι της νύχτας που κάποτε μου έδωσαν ένα τσουβάλι λεφτά, για να φύγω και να το κάνουν σκυλάδικο. Όταν τους πρόγκιξα, ήρθε η φωτιά την 7^ης Ιουνίου ’07.
Αυτό όμως που με πόνεσε πιο πολύ, ήταν που κάποιοι «προοδευτικοί» σκύλιασαν, επειδή ο χώρος δόθηκε σε … ιδιώτη (!) και προσπάθησαν με κάθε τρόπο να κλείσουν το θέατρο.
Κάποιοι, στα χρόνια που πέρασαν, μου ζήτησαν συγνώμη. Τους άλλους, δεν τους θυμάμαι.
Ήταν όμως και κάποιοι που βοήθησαν. Αυτούς ποτέ δεν θα ξεχάσω.
Στους πρώτους (πολύ δύσκολους) μήνες, ο Νανίδης και ο Ψωμάς. Αργότερα, ο Αγραπίδης, που μας έδωσε επάρκεια ρεύματος και η Πασχαλίνα, που «μετακόμισε» την υπηρεσία καθαριότητας και μας έδωσε χώρο παρασκηνίων (κάποτε θα δει και παράστασή μας).
Και τελευταία ο Μώραλης και οι δυο άξιοι συνεργάτες του. Ο Γαϊτανάρος που φρόντισε να νομιμοποιηθεί το … «αυθαίρετο» και να έχουμε επιτέλους νόμιμη άδεια λειτουργίας και η Αντωνάκου, που μας στήριξε στην παράταση του συμβολαίου μας.
Ήταν και κάποιοι ιδιώτες. Θα αναφέρω τον Πολυχρονόπουλο το Γιάννη και τον Κωστή απ’ την Ι.Ο.Ν. (που ψιλο-βοηθάει ακόμη).

Τώρα ο θεατρικός οργανισμός Κάτω απ’ τη γέφυρα είναι ένας καταξιωμένος πολιτιστικός φορέας, που δρα χωρίς παρεμβάσεις από «κυκλώματα» και επιβιώνει με πολλή δουλειά, καλή διαχείριση και σεβασμό στις υποχρεώσεις του στους εργαζόμενους και την πολιτεία.
Πιστεύω ότι τα πέτρινα χρόνια πέρασαν.
Τα προβλήματα βέβαια, πάντα θα υπάρχουν, αλλά τώρα έχω στο πλευρό μου ψυχωμένους συνεργάτες, που με κάνουν να αισιοδοξώ για το μέλλον του θεάτρου, που εύχομαι να συνεχίσει τον «ανήφορο», όταν θα πάψω να υπάρχω.
Στο «Ιστορικό», αναφέρονται όσο το δυνατόν πιο επιγραμματικά, τα πεπραγμένα μας, από την Κυριακή 9 Φλεβάρη του ‘97, που «ανοίξαμε την αυλαία μας», μέχρι σήμερα.